Φεστιβάλ «ΑΝΑΛΟΓΙΟ 2017»
Explore the latest writings for the stage!
Μαρία Ευσταθιάδη
«PRIVATOPIA»
«Είμαι ο διάβολος. Ο διάβολος, λέει η γάτα.
Δώστε μου πίσω το χώρο που μου ανήκει,
γιατί τίποτα δεν είναι εδώ δικό σας».
To Φεστιβάλ «Αναλόγιο 2017» παρουσιάζει στο κοινό νέους δημιουργούς και τα καλύτερα, σύγχρονα και πιο ανήσυχα δείγματα γραφής. Ένα από τα 8 ελληνικά έργα που παρουσιάζονται για πρώτη φορά επί σκηνής είναι το «PRIVATOPIA» της Μαρίας Ευσταθιάδη, που ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Δαμιανού Κωνσταντινίδη την Τρίτη, 19/9 στις 21.00 και την Τετάρτη, 20/9 στις 19.00, στο Θέατρο Τέχνης, Φρυνίχου 14.
*Η PRIVATOPIA παίχτηκε για πρώτη φορά στη Νέα Υόρκη, το Νοέμβριο 2015, στο LaGuardia Performing Arts Center, σε σκηνοθεσία Handan Ozbilgin.
Το έργο
Μια «Κοινότητα Ελεγχόμενης Πρόσβασης», όπου απαγορεύεται η είσοδος σε κάθε είδους παρείσακτο. Συνέλευση της Διοικούσας Επιτροπής για την επίλυση ενός μείζονος προβλήματος: τι μέτρα πρέπει να ληφθούν εναντίον της μαύρης γάτας που παρεισέφρησε στο άβατον χωρίς να γίνει αντιληπτή από φρουρούς και κάμερες; Μια τηλεοπτική εκπομπή, όπου εξαίρεται η δημιουργία «Κοινοτήτων Ελεγχόμενης Πρόσβασης», παρά τις όποιες επιστημονικές αντιρρήσεις. Οι «εκτός των τειχών», που γίνονται ορατοί χάρη στις αφηγήσεις ενός φετιχιστή Εμπόρου ύπνου και ενός Ανθρώπου που περπατάει, και οι οποίοι κάποια στιγμή θα θελήσουν να ταράξουν τα νερά…
Σημείωμα Συγγραφέα
Όταν άρχισα να γράφω την PRIVATOPIA, το 2013, η κρίση στην Ελλάδα βρισκόταν στο απώγειό της έχοντας σαν αποτέλεσμα την αυξανόμενη περιθωριοποίηση και τον αποκλεισμό μιας μεγάλης μερίδας του πληθυσμού. Στο έργο αυτό προσπάθησα να αποτυπώσω, με όρους φάρσας, το φόβο και την υστερική αναζήτηση της ασφάλειας από τη μεριά των «προνομοιούχων» και την εξάπλωση μιας νοοτροπίας φρουρίου μέσα από τη δημιουργία κλειστών οικιστικών κοινοτήτων ελεγχόμενης πρόσβασης και την μη σχέση τους με τους εκτός των τειχών, όπου ο «κοινωνικά υποδεέστερος» περίγυρος σχεδόν δεν υπάρχει, όπου οι δημόσιοι χώροι εξομοιώνονται με τη φτώχεια και την εγκληματικότητα. Το έναυσμα είναι η εισδοχή μιας άγνωστης γάτας σε μια τέτοια κοινότητα στην περιοχή της Αττικής, και ο πανικός που δημιουργείται εξαιτίας της στους κατοίκους της.
Με τη Μεσόγειο να έχει γίνει ένα απέραντο νεκροταφείο πνιγμένων, με ευρωπαϊκές “δημοκρατικές” χώρες να κλείνουν τα σύνορά τους και να υψώνουν τείχη, με την απροθυμία του κόσμου να υποδεχτεί τους πρόσφυγες, με την έξαρση της ρατσιστικής νοοτροπίας και την άνθηση ακροδεξιών κομμάτων, άραγε να βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα εποχή ενός πολύ πιο άγριου απαρτχάιντ, όπου χώρες ολόκληρες πια είναι έτοιμες να μετατραπούν σε τεράστιες gated communities; Πρόκειται άραγε για κάτι αναπόδραστο ή προλαβαίνουμε να το εμποδίσουμε ; Όταν, όπως λέει ο Beckett, «the whole universe stinks of corpses», πόσο μπορεί η τέχνη και το θέατρο να βοηθήσει;
Και η γάτα ; «Είμαι ο διάβολος. Ο διάβολος, λέει η γάτα. Δώστε μου πίσω το χώρο που μου ανήκει, γιατί τίποτα δεν είναι εδώ δικό σας».
Σημείωμα σκηνοθέτη
Στην PRIVATOPIA, μέσα από τις παράλληλες «δράσεις» και την αλληλοεμπλοκή τους, που στόχο έχουν την απόδοση μιας πολυεπίπεδης, σύνθετης πραγματικότητας, η Μαρία Ευσταθιάδη συλλαμβάνει τον σύγχρονο φόβο απέναντι στο[ν] ξένο, τον παρία, τον παρείσακτο, απέναντι εντέλει στην ίδια την φύση, και την συμφυή επιθυμία απόλυτου ελέγχου των πραγμάτων με την προσδοκία μιας απόλυτης ασφάλειας. Δεν διακατέχεται ωστόσο από καμιά διάθεση για «νατουραλιστική» αναπαράσταση, ή για θέατρο «ντοκουμέντο», -κι αυτό παρά την χρήση «μαρτυριών» και παρά τον ρεαλισμό των καταστάσεων και της γλώσσας, ή μάλλον, σωστότερα, εξ αιτίας τους. Γι’ αυτό θεωρεί το έργο της ως μια «κλοουνερί», όπως όμως θα εννοούσε την λέξη ο Ζενέ, δηλαδή ως δήλωση και έξαρση της θεατρικότητας, και γι’ αυτό δίνει στα πρόσωπά της ονόματα με προφανή συμβολισμό και ανάλογες μάσκες.
Είμαστε λοιπόν στο θέατρο, φανερά και δηλωμένα από την αρχή μέσα από έναν σαιξπηρικής εμπνεύσεως πρόλογο-απεύθυνση στους θεατές. Κι επειδή ο πρόλογος λέγεται από κάποιον που ανήκει στους «εκτός των τειχών», έχουμε την αίσθηση ότι την παράσταση την στήνουν για χάρη μας ακριβώς αυτοί οι εκτός, οι παρείσακτοι, (άστεγοι, πρόσφυγες, μετανάστες), για να μας δείξουν την παράνοια μέσα στην οποία ζούμε, για να μας κάνουν να γελάσουμε με, -ή ενδεχομένως [και] για να επιβεβαιώσουν και να ενισχύσουν- τους φόβους μας.
Επί του πρακτέου, το μέλημα της σκηνοθεσίας θα είναι να προβάλει αυτό το «θέατρο εν θεάτρω», χρησιμοποιώντας τόσο τις προτάσεις της ίδιας της συγγραφέως (μάσκες, κοστούμια σχεδόν κλοουνίστικα, παραπομπές σε άλλα κείμενα, θεατρικά και μη…), όσο και τις άλλες δυνατότητες μιας τέτοιας επιλογής: ένας ηθοποιός για παραπάνω από έναν ρόλους, ή το αντίθετο, πολλοί ηθοποιοί για έναν ρόλο, ταυτόχρονα ή διαδοχικά, συνεκφορά του κειμένου (χορικότητα), ένταξη στον σκηνικό λόγο των σκηνικών οδηγιών, κλπ. Ακόμη αυτή η θεατρικότητα θα πρέπει συχνά να συμπορεύεται με ένα παίξιμο που θα το χαρακτήριζα ως κατά βάση ρεαλιστικό, κυρίως στις σκηνές της συνέλευσης και της τηλεοπτικής εκπομπής. Αλλά και αυτή η φαινομενική αντίφαση είναι ένα επιπλέον στοιχείο που εντείνει την θεατρικότητα και επικυρώνει την σύμβαση.
Η παράσταση
Κείμενο: Μαρία Ευσταθιάδη
Σκηνοθετική Επιμέλεια: Δαμιανός Κωνσταντινίδης
Ερμηνεύουν: Ελισσαίος Βλάχος, Ιωσήφ Ιωσηφίδης, Έλλη Μερκούρη, Σύνθια Μπατσή, Νίκος Παντελίδης, Δημήτρης Παπαβασιλείου, Δέσποινα Σαραφείδου, Στεργιάνα Τζέγκα.
